Crises en het openbaar bestuur
Leer over publieke uitdagingen in tijden van crisis!
- De coronacrisis is een crisis van ongekend formaat.
- Juist in dergelijke tijden is kennisdeling ontzettend belangrijk. In deze MOOC bieden wij jou online verdieping over crises en het openbaar bestuur.
- De ‘inspiratie’-video’s in deze MOOC zijn geproduceerd door Haagse Beek organisatieadvies en de ’theorie’-video’s door de Vereniging voor Bestuurskunde. Beiden zijn in overleg met OMOOC op deze website gepubliceerd.
Publiek leiderschap
Tijden van crisis bieden een podium aan publieke figuren. Zij spelen zo een belangrijke rol in de crisisbeleving van burgers en de mate waarin die burgers zich houden aan door de overheid gestelde maatregelen. Hoe handelt de overheidsmanager in tijden van crisis en welke uitdagingen ervaart hij of zij?
Inspiratie
Werken aan een innovatievriendelijke biotoop
In dit college gaat Menno Spaan in op de fasen van de coronacrisis voor een organisatie. Hij zoomt hierbij in op één van de elementen: concreet werken aan een innovatievriendelijke biotoop.
Inspiratie
Dilemma's in crisisleiderschap
In dit college blikt Erik Gerritsen terug op leiderschap in de coronacrisis.
Inspiratie
De omslag van 'crisismanagement' naar het 'rethinken' van de organisatie
In dit college vertelt Philippe Raets hoe hij in deze coronaperiode de omslag van 'crisismanagement' naar het 'rethinken' van de organisatie maakt.
Theorie
Publieke managers in crisistijd
In dit minicollege gaat prof. dr. Zeger van der Wal in op de wijze waarop overheidsmanagers opereren in een zogenoemde ‘VUCA-world’, een wereld vol ‘volatility, 'uncertainty, 'complexity’ en ‘ambiguity’.
Theorie
Besluitvorming onder condities van onzekerheid
In dit minicollege legt prof. dr. Barbara Vis uit hoe politici en beleidsmakers, maar ook burgers, besluiten nemen te midden van onzekerheid.
Theorie
Een internationale reflectie op leiderschap in de coronacrisis
In dit minicollege geeft prof. dr. Paul 't Hart op basis van zijn internationale onderzoeken naar publiek leiderschap in crisissituaties een reflectie op de coronacrisis.
Theorie
De coronacrisis managen door het probleem op te zoeken, in plaats van te ontspringen
In dit minicollege verkent prof. dr. Martijn van der Steen hoe overheden met radicale onzekerheid om kunnen gaan.
Theorie
Hoe bestuurders lerende reflexiviteit betrachten in de coronacrisis
In dit minicollege analyseert prof. dr. Roel in 't Veld variëteit en reflexiviteit als ijkpunten voor goed besturen in de kennisdemocratie.
Theorie
Publieke professionals: van romantische naar realistische perspectieven
In dit minicollege staat prof. dr. Mirko Noordegraaf stil bij publieke professionals en hoe zij in tijden van crisis professionele kwaliteit leveren.
Theorie
Besturen van een universiteit in crisistijd: heb je dan wat aan de bestuurskunde?
In dit minicollege blikt prof. dr. Jouke de Vries terug op zijn recente ervaringen als universiteitsbestuurder, met nadruk op de coronaperiode.Grensoverstijgende samenwerking
De uitdagingen die een crisis met zich meebrengt zijn gigantisch. Organisaties in de gehele publieke sector bundelen daarom hun krachten en werken effectief samen.
Inspiratie
City deals: 'Een slimme stad, zo doe je dat!'
In dit college staat Jan Willem Wesselink stil bij het concept van 'City Deals'. Met City Deals worden verbindingen gelegd over domeinen heen. Leerzaam voor het oplossen van grote maatschappelijke uitdagingen, zoals de coronacrisis.
Inspiratie
Oplossingen vinden zonder organisaties
In dit college stelt Harold Janssen dat men veel te veel oplossingen zoekt in organisaties. Beter is zoeken naar oplossingen zonder organisaties of met organisaties op gepaste afstand.
Theorie
Effectieve grensoverstijgende samenwerking
In dit minicollege verkent prof. dr. Sandra Groeneveld de principes van effectieve samenwerking, vooral voor teams waarin professionele, organisatorische en/of sectorale grenzen overschreden worden.
Theorie
'Big Government' of 'Big Society'?
In dit minicollege gaat prof. dr. Trui Steen in op de vraag hoe samenlevingen omgaan met grote opgaven als de coronacrisis en hoe ze omgaan met publieke waarden.
Theorie
Wetenschap, politiek en de rol van de staat
In dit minicollege spreekt prof. dr. Paul Frissen over de delicate balans tussen wetenschap en politiek en over de noodzaak ons te verzoenen met de gedachte dat de wereld tragisch is.
Theorie
De coronacrisis als grensoverschrijdende crisis
In dit minicollege gaat prof. dr. Arjen Boin in op het coronavirus als grensoverschrijdende crisis, oftewel ‘transboundary crisis’ in de internationale literatuur.
Theorie
Lokaal bestuur is cruciaal in crises
In dit minicollege legt prof. dr. Marcel Boogers uit waarom lokaal bestuur voor bestuurskundigen belangrijk is en wat de specifieke kenmerken van lokaal bestuur zijn.
Theorie
Bestuurlijke reflexen bij 'wicked problems'
In dit minicollege legt prof. dr. ir. Katrien Termeer uit welke bestuurlijke reflexen ontstaan als ‘wicked problems’ opspelen, en hoe een ‘small wins’-aanpak, een aanpak van kleine stappen, dan voordelen biedt.
Theorie
De rol van de wetenschap in de coronacrisis
In dit minicollege staat prof. dr. Wouter van Dooren stil bij de wenselijkheid van de rol van de wetenschap in de coronacrisis.
Theorie
Bijzonderheden en beperkingen van lokale democratie in tijden van crisis
In dit minicollege bespreekt prof. dr. Klaartje Peters het belang, maar ook de bijzonderheden en beperkingen, van de lokale democratie, met nadruk op gemeenteraden.
Theorie
Waarom de uitbraak van een besmettelijke ziekte om 'network responses' vraagt
In dit minicollege staat prof. dr. Jörg Raab stil bij zijn onderzoek naar (inter)organisatorisch netwerken bij de uitbraak van besmettelijke ziekten.
Theorie
Hernieuwde relaties tussen overheid en maatschappelijk middenveld in en na de coronacrisis
In dit minicollege verkent prof. dr. Bram Verschuere de relatie tussen de overheid en het maatschappelijk middenveld, ofwel ‘civil society’, en hoe deze relatie mede dankzij de coronacrisis extra onder druk is komen te staan.
Theorie
Lidstaten hervormen: de (verander)kracht van Europa in tijden van crisis
In dit minicollege gaat prof. dr. Adriaan Schout, hoogleraar European Public Administration aan de Radboud Universiteit Nijmegen, in op Europese ontwikkelingen en bespreekt hij de toegevoegde waarde van de bestuurskunde in tijden van crisis.
Theorie
Nieuwe evenwichten: de coronacrisis als aanjager van bestuurlijke en organisatorische dynamiek
In dit minicollege stelt prof. dr. Theo Camps vragen naar aanleiding van de coronacrisis. Vragen omtrent de verhouding publiek en privaat, besluitvorming, uitvoering, legitimiteit, rechtvaardigheid en leiderschap.
Theorie
Minder Napoleon, meer Merkel: over het (historische) belang van transnationale samenwerking in ‘transboundary crises’
In dit minicollege plaatst prof. dr. Beatrice de Graaf de notie van ‘transboundary crisis’ in historisch perspectief. Vooral ook om eigentijds handelingsperspectief te bieden.Leren van crisis
Hoewel een crisis een grote uitdaging is voor de maatschappij, biedt een crisis ook veel leermogelijkheden. Hoe leren we van crises en wat doen we in de toekomst met deze kennis?
Inspiratie
Een systeemcrisis als kans voor systeemverandering
Hoera! Het systeem is stuk! In dit college neemt Kees Klomp, mede-oprichter van THRIVE Institute, ons mee langs de belangrijkste ontwikkelingen die de 'betekeniseconomie' kenmerken en de nieuwe kansen en bedreigingen die dit creëert voor ondernemende mensen in Nederland.
Inspiratie
Het 'Bij'-effect: lessen van bijen voor na de crisis
In dit college verkent Ramon Hagedoorn crisismanagement. Bijen zijn slimme crisismanagers en een imker is dat - als het goed is - ook. Wat leren zij ons voor de periode na de coronacrisis?
Inspiratie
Omgaan met onzekerheid en wat bestuurders in deze tijd kunnen leren van een kunstenaar
In dit college deelt kunstenares Tinkebell haar blik op omgaan met onzekerheid.
Inspiratie
Hoe werkt de Eerste Kamer in de coronacrisis?
In dit minicollege gaat prof. dr. Remco Nehmelman in op de werking van de Eerste Kamer tijdens de coronacrisis.
Inspiratie
Welke inzichten de corona-infectie ons brengt voor toekomstige gezondheidszorg
In dit college bespreekt Hans Janssen welke inzichten voor de toekomstige gezondheidszorg de corona-infectie ons brengt.
Theorie
Het belang van gedegen gedragsinterventies
In dit minicollege past prof. dr. Lars Tummers de gedragsbestuurskunde toe op de coronacrisis.
Theorie
‘Making progress rather than solutions’: de corona-app als grootschalige innovatie
In dit minicollege gaat prof. dr. Bram Klievink in op de relatie tussen openbaar bestuur en ICT, met nadruk op ICT-vernieuwingen, zoals de welbekende corona-app.
Theorie
Denkend bestuur in tijden van corona
In dit minicollege onderstreept prof. dr. Thomas Schillemans wat hij eerder betoogde: ten tijde van corona is ‘denkend bestuur’ belangrijker dan ooit, maar tevens moeilijker dan ooit te realiseren.
Theorie
Crisis goed gemanaged, maar de rechtstaat kind van de rekening?
In dit minicollege gaat prof. dr. Heinrich Winter in op enkele cruciale juridische aspecten van de aanpak van de coronacrisis. Hij laat zien dat de crisis goed gemanaged is, maar dat de rechtstaat het kind van de rekening dreigt te worden.
Theorie
De moed om te voelen en te twijfelen: crisislessen voor (onderwijs)bestuurders
In dit minicollege trekt prof. dr. Edith Hooge lessen uit de coronacrisis voor bestuurders, met nadruk op onderwijsbestuurders.
Theorie
Landen vergelijken: de coronacrisis en het institutionele filter
In dit minicollege verkent prof. dr. Frank Hendriks de relatie tussen het coronavirus en de corona-aanpak, in Nederland, maar ook elders. Via een internationaal vergelijkende analyse kunnen we namelijk inzichtelijk maken waarom de aanpak in verschillende landen zo verschillend is, qua woorden, daden en maatregelen.
Theorie
De (politieke) dynamiek van de coronacrisis
In dit minicollege bestudeert prof. dr. Ira Helsloot hoe veiligheidsbeleid uitwerkt in de praktijk. Als ‘implementatiebestuurskundige’ presenteert hij drie observaties aangaande de coronacrisis.
Theorie
‘Naming and shaming’ en omgaan met overtredingen van coronaregels
In dit minicollege bespreekt prof. dr. Judith van Erp de wijzen waarop we als samenleving omgaan met overtredingen, met nadruk op de huidige coronaperiode. Zij gaat vooral in op ‘naming and shaming’, het publiek identificeren van een persoon of organisatie die een sociale norm overtreedt, waardoor schaamte ontstaat en hopelijk verbeterd gedrag.
Theorie
Een crisis 'beyond imagination': hoe nu handelen en leren?
In dit minicollege reflecteert prof. dr. Erwin Muller op de herstel- of nafase van de coronacrisis. Ofschoon hij na 30 jaar crisisonderzoek en ervaringen met crisis nogal in verwarring is over de huidige coronacrisis - een 'crisis beyond imagination' - onderstreept hij het belang van enkele facetten van de herstelfase.
Theorie
Tussentijdse evaluatie corona-aanpak: evalueren om te leren
In dit minicollege evalueert prof. dr. mr. Roel Bekker de corona-aanpak. Dat doet hij op grond van zijn recente boek, 'Dat had niet zo gemoeten', over fouten en mislukkingen in de publieke sector.
Theorie
Oproep tot meer gevoel voor professioneel en maatschappelijk maatwerk in de coronacrisis
In dit minicollege trekt prof. dr. Pauline Meurs prikkelende lessen uit de corona-aanpak, met nadruk op de zorg. Aan de hand van concrete casuïstiek laat zij zien dat we in een te eenzijdig en te centralistisch coronaregime terecht gekomen zijn.
Theorie
De coronacrisis als bestuurlijke 'game changing reset'
In dit minicollege reflecteert prof. dr. Caspar van den Berg op de vraag hoe de coronacrisis het bestuurlijke landschap verandert, aan de hand van zijn eigen onderzoekslijnen.
Theorie
‘Lockdown’ in de rechtstaat: oppassen voor juridisering
In dit minicollege reflecteert prof. dr. mr. Stavros Zouridis op de lockdown in Nederland, in relatie tot de rechtstaat.
Theorie
Handhaving van coronamaatregelen vanuit het perspectief van de burger
In dit minicollege gaat prof. dr. Marc Hertogh in op het belang van handhaving ten tijde van de aanpak van de coronacrisis en vooral op de - gebrekkige, want eenzijdige - beleidstheorie die daarachter schuilgaat.
Theorie
De rol van informatie in een crisis als de coronacrisis
In dit minicollege reflecteert prof. dr. Albert Meijer op de rol van informatie in de aanpak van een crisis als de coronacrisis.
Theorie
Transformeren naar lerende gemeenschappen via de coronacrisis
In dit minicollege noemt prof. dr. Jet Bussemaker de coronacrisis een ‘waanzinnig maatschappelijk experiment, dat geen enkele medisch-ethische toets zou doorstaan’. Mede op grond van het recente advies van de RVS, '(samen)leven is meer dan overleven', beargumenteert zij dat deze ‘ontwrichtende disruptie’ betekent dat er geen eenvoudige, planmatige oplossingen zijn en dat incrementele adaptatie - ‘muddling through’ - eveneens onvoldoende is.
Theorie
Greep krijgen op onzekerheid in tijden van crisis
In dit minicollege laat prof. dr. Roland Bal zien dat de aanpak van de coronacrisis ons met een hoge mate van onzekerheid confronteert en hoe wij greep krijgen op die onzekerheid.
Theorie
Waarom de beleidsaanpak binnen de coronacrisis om een lerend bestuur vraagt
In dit minicollege licht prof. dr. Wim van de Donk toe waarom de beleidsaanpak binnen de coronacrisis om een lerend bestuur vraagt.
Theorie
Een complexe crisis: hoe evalueren en leren?
In dit minicollege legt prof. dr. Hans de Bruijn uit hoe we de coronacrisis kunnen evalueren, om hier van te leren.
Theorie
De geringe effecten van de coronacrisis op de ondermijnende criminaliteit
In dit minicollege gaat prof. dr. Pieter Tops in op de effecten van de coronacrisis op de georganiseerde misdaad, met nadruk op de georganiseerde drugscriminaliteit.Thuiswerken: nieuwe mogelijkheden, vaardigheden en routines
Veel publieke professionals werken gedurende de coronacrisis thuis. Wat betekent dat voor de overheid en deze professionals zelf, welke voor- en nadelen biedt het en hoe vul je als thuiswerker het beste je dag in?
Inspiratie
Webcam-to-webcam: de mogelijkheden (en grenzen) van online communicatie
In dit college vertelt Saskia Rodenburg over communiceren via de webcam. Waar liggen de mogelijkheden en waar de grenzen?
Inspiratie
Thuiswerken langs de menselijke maat
In dit college neemt Huub Brinkhof door wat we kunnen leren van succesvolle projecten op het gebied van de menselijke maat in thuiswerken.
Inspiratie
Leren van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid, een voorloper in thuiswerken
In dit college vertelt Gerrit van de Mosselaer over hoe medewerkers bij de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid in België al jaren thuiswerken.
Inspiratie
Hoe de Rechtspraak in korte tijd overschakelde op online werkwijzen
In dit college blikt Olav Welling terug op hoe de Rechtspraak in korte tijd overschakelde op online werkwijzen.
Theorie
De balans vinden tussen rollen
In dit minicollege benadrukt prof. dr. Laura den Dulk dat de balans tussen werk en privé een dynamisch concept is.
Theorie
(Positieve) HRM-lessen in crisistijd
In dit minicollege verkent prof. dr. Eva Knies de gevolgen van de coronacrisis voor werk en werkenden, met nadruk op de publieke sector.Veerkracht
Een crisis is een zware tijd. Het is daarom van cruciaal belang dat de overheid het vermogen opbouwt om zich aan te passen aan stress en tegenslag. Daarmee kan zij terugveren en een zware tijd benutten om daar sterker uit te komen.
Inspiratie
Veerkracht betekent van globalisering naar lokalisering!
In dit college gaat Jaap Peters in op economische en organisatorische systemen in tijden van crisis en stelt hij dat deglobalisering nodig is om organisaties veerkrachtiger te maken.
Inspiratie
Veerkrachtige kijk op omgaan en opslaan van informatie
In dit college toont Martijn Aslander een nieuw perspectief op omgaan met en opslaan van informatie.
Inspiratie
Naar maatschappelijke veerkracht door publiek leiderschap
In dit college bespreekt prof. dr. Paul 't Hart hoe je publiek leiderschap vormgeeft in de volgende fase van de coronacrisis, waarin maatschappelijke veerkracht centraal staat.
Inspiratie
Het jaar 2050. Hoe gaan wij daar mee om en zijn wij daar klaar voor?
In dit college blikt Boke de Pater vooruit op het jaar 2050. De coronacrisis leert dat het voor ons een hele grote uitdaging is om mondiaal, regionaal en lokaal goed georganiseerd om te gaan met maatschappelijke transities. Hoe doen we dat wel met andere aanstaande transities?
Inspiratie
Hoe leren we als individu en organisatie veerkrachtig te zijn?
In dit college vertelt Matthijs Steeneveld over tegenslag. Tegenslag is niet leuk, maar hoort bij het leven. Hoe leren we als individu en organisatie veerkrachtig te zijn?
Inspiratie
Veerkracht in buurten en wijken, hoe boor je dat aan?
In dit college vertelt Birgit Oelkers over haar ervaring met veerkrachtige buurten. Ze zijn er namelijk! buurten en dorpen met sterke gemeenschappen, waar bewoners in crisistijden meteen veerkrachtig weten te handelen.
Theorie
Politiek ten tijde van de coronacrisis
In dit minicollege reflecteert prof. dr. Uri Rosenthal op de coronacrisis. Hij bespreekt enkele politieke facetten en laat zien dat de oproep van de minister-president om ‘vol te houden’ aansluit bij het belang van veerkracht tijdens en na crisesNa de crisis
De coronacrisis besloeg meerdere maanden. Waar de overheidsaanpak eerst vooral een focus legde op indamming van de virusverspreiding, is er later steeds meer aandacht ontstaan voor vooruitkijken. Hoe richten we de wereld in na onwerkelijke tijden?
Inspiratie
Het nieuwe normaal van een innoverende overheid
In dit college deelt Menno Spaan zijn visie op het nieuwe normaal van een innoverende overheid.
Theorie
Bestuurskundige aandacht voor de sustainable development goals om een nieuwe coronacrisis te voorkomen
In dit minicollege verkent prof. dr. Geert Bouckaert de strategisch-maatschappelijke betekenis en bijdrage van de bestuurskunde in de coronacrisis. Vooral met betrekking tot de realisatie van de 'sustainable development goals'.
Theorie
Waarom de coronacrisis om re-ideologisering en krachtige, mobiliserende verhalen vraagt
In dit minicollege plaatst prof. dr. Hans Boutellier de coronacrisis in maatschappelijk perspectief. Hij vraagt in de herstelfase om re-ideologisering en krachtige mobiliserende verhalen.
Theorie
Corona als grote gelijkmaker: pngelijkheid als groeiend maatschappelijk probleem
In dit minicollege betoogt prof. dr. Evelien Tonkens dat de coronacrisis het groeiende maatschappelijke probleem van ongelijkheid zichtbaar maakt en op de (politieke) agenda plaatst.
Theorie
De coronacrisis als versnelling van het proces van lokalisering
In dit minicollege betoogt prof. dr. Martijn Groenleer dat de coronacrisis tot een versnelling van het proces van lokalisering leidt.
Theorie
De crisis na de crisis: politieke verantwoording tijdens en na crises
In dit minicollege bespreekt prof. dr. Mark Bovens de rol en betekenis van politieke verantwoording tijdens en na crises en plaatst daarmee de coronacrisis in politiek perspectief.Een slotreflectie
Wat heeft deze reeks video's ons geleerd en wat nemen we mee naar de toekomst?
Theorie