Theorie over een slotreflectie

Een actuele slotreflectie op de coronacrisis

Mini-slotcollege door prof. dr. Paul ’t Hart, hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht.

In het begin van de coronacrisis begonnen we deze reeks met een reflectie van prof. dr. Paul ’t Hart, hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht. Na veel video’s en net voor de zomervakantie, is het tijd om deze serie te beëindigen. We hebben ’t Hart gevraagd om de serie met zijn actuele reflecties af te sluiten en dat doet hij op indringende wijze. Hij verkent hoe de crisis zich ontwikkeld heeft, waar we nu staan, hoe het verder gaat en wat dat betekent voor openbaar bestuur, bestuurders en leiderschap. Hij laat zien dat we in een lastige fase terecht gekomen zijn. De druk op veerkracht van mensen, organisaties en instituties is toegenomen, er kunnen nieuwe golven ontstaan en ‘lockdowns’ optreden, veel mensen zijn overbelast. We moeten omgaan met voortdurende onzekerheid, maar wel handelen en bijvoorbeeld begrotingen voor 2021 maken. De stemming verandert, met meer protesten, kritiek, minder discipline en andere verwachtingen van politiek en organisaties, zoals de politie. Het zicht op de crisis is lastig te organiseren, omdat we naast het medische dashboard ook met andere curves moeten omgaan. Economisch, sociaal en maatschappelijk. De crisis, is anders gezegd, meer sluimerend en opflakkerend geworden, meer ‘wicked’, met gevolgen voor alle facetten van het sociale leven. Het is minder een probleem ‘van buiten’ en meer van binnen, endogeen. Het ‘uitdelen’ houdt op, het herverdelen begint. De zorgzame overheid verandert meer in een teleurstellende overheid. Het wordt meer ‘politics as usual’, zeker met een verkiezingsjaar voor de boeg en de ‘strijd om beleid’ laait op. Voor leiderschap betekent dat meer nadruk op het bieden van hoop en het organiseren van redundantie of ‘georganiseerd inefficiency’, meer nadruk op politieke verantwoording – hopelijk lerend in plaats van beschuldigend – en meer nadruk op kansen pakken en mogelijkheden zien. De coronacrisis blijkt een ongekende bestuurlijke en democratische stresstest, waar we voorlopig niet vanaf zijn. ’t Hart benadrukt dat we realistisch moeten blijven.

Deze video is geproduceerd door de Vereniging voor Bestuurskunde en in overleg met OMOOC op deze website gepubliceerd. De Vereniging voor Bestuurskunde is aan de start van de coronacrisis met een Speciale State of Science (S-SoS-online) begonnen. Dit is een reeks minicolleges waarin verschillende hoogleraren spreken over besturen in crisistijd. In korte online colleges van ongeveer acht minuten delen zij hun inzichten.