Transformeren naar lerende gemeenschappen via de coronacrisis

In dit minicollege noemt prof. dr. Jet Bussemaker, hoogleraar Beleid, Wetenschap en Maatschappelijke Impact aan de Universiteit Leiden en het LUMC, de coronacrisis een ‘waanzinnig maatschappelijk experiment, dat geen enkele medisch-ethische toets zou doorstaan’. Mede op grond van het recente advies van de RVS, ‘(samen)leven is meer dan overleven’, beargumenteert zij dat deze ‘ontwrichtende disruptie’ betekent dat er geen eenvoudige, planmatige oplossingen zijn en dat incrementele adaptatie – ‘muddling through’ – eveneens onvoldoende is. Het vraagstuk is te complex, het bevat meerdere crises ineen (een volksgezondheidscrisis, economische crisis en sociale crisis) en er zijn te veel onzekerheden. De wens om via strakke regels en protocollen houvast te bieden werkt op de lange termijn niet. Daarin stapsgewijs op incrementele wijze kleine aanpassingen aanbrengen is niet voldoende. In plaats daarvan pleit ze voor het creëren van ruimte voor lerende gemeenschappen. Overheden zijn daar van nature niet op ingericht. Burgers en maatschappelijke organisaties betrekken bij beleid, ‘citizen science’ versterken, sociale innovaties faciliteren en transformerend leren. Dat is wat nu meer dan ooit nodig is.