Besturen van een universiteit in crisistijd: heb je dan wat aan de bestuurskunde?

In dit minicollege blikt prof. dr. Jouke de Vries, hoogleraar Bestuurskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen, terug op zijn recente ervaringen als universiteitsbestuurder, met nadruk op de coronaperiode. Voordat de coronacrisis uitbrak had De Vries al veel aan de bestuurskunde, met nadruk op inzichten over hoe je grote en complexe professionele organisaties aanstuurt. Je hebt te maken met hoogopgeleide, ‘eigenwijze’ mensen; je moeten weten wat er decentraal, binnen faculteiten speelt; je moet het evenwicht centraal-decentraal bewaken; je moet inspelen op bottom-up initiatieven; je moet mensen overtuigen; je moet ‘retorisch leiderschap’ tonen. Maar toen de crisis uitbrak werd de bestuurskunde pas echt belangrijk, en dan vooral de theorieën rond crisismanagement en crisisorganisaties. Dan blijkt dat langetermijnprocessen opeens on hold staan en dat er een crisisorganisatie geactiveerd moet worden, die heel centraal en snel handelt, maar wel met afstemming en legitimiteit. Dan blijkt dat de veiligheidsregio ertoe doet, inclusief de bepalende rol van de burgemeester (van Groningen) en dat je je aan regels hebt te houden en dat je moet anticiperen op nieuwe regels, die vooral ook van het kabinet komen. Dan blijkt ook hoe open een publieke instelling is en hoe zeer de media er bovenop zit, terwijl de organisatie als zodanig gesloten is. Overigens is het weer openen van een universiteit complexer is dan het sluiten ervan, stelt de Vries.