Inzicht #5: Digitale grondrechten
Technologie inzetten op een ethisch verantwoorde manier
Het gebruik van nieuwe technologieën neemt toe. Daarom wordt het steeds belangrijker om al in de ontwerpfase na te denken over de ethische aspecten die het gebruik van deze technologieën met zich meebrengt. Er worden momenteel meerdere wettelijke kaders ontwikkeld die mogelijk bruikbaar zijn, maar hoe zien deze kaders eruit en hoe kunnen we op een ethisch verantwoorde manier nieuwe technologie inzetten?
-
Meer weten over de omgang van de Rijksoverheid met digitale grondrechten?Verder lezen op de website van NL DIGIbeter
-
Meer weten over de ontwikkeling van het debat rondom digitale grondrechten?Verder lezen op de website van het Rathenau Instituut
"We zien dat de maatschappij keihard aan het digitaliseren is. We worden steeds afhankelijker van digitale technologie. Die komt steeds dichterbij in ons leven. Onze relatie met de overheid is heel vaak digitaal. Heel veel van onze relaties met het bedrijfsleven zijn digitaal. We kopen heel veel digitaal. Daar merk je dat grondrechten op een andere manier onder druk komen te staan dan in de fysieke wereld. We moeten er dus over nadenken hoe we die grondrechten óók vormgeven in een digitaliserende wereld."
"Het basisidee van ethical innovation is dat je ethische waarden gebruikt om technologie vorm te geven. Wat we zien is dat we die set, die verzameling, van functionele eisen aan technologie, gaan verrijken met waarden als privacy, transparantie, accountability, duurzaamheid en veiligheid."
Cases
-
Digitale grondrechten
De Nederlandse staatsburger hoeft weinig te verwachten van zijn Grondwet waar het aankomt op de verdediging van zijn vrijheden in het digitale tijdperk. Het is, zo betoogt Egbert Dommering, in veel opzichten een verouderd en dood instrument: “Het zou met onze vrijheden snel bergafwaarts gaan als het Europese Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) onze Grondwet niet zo vaak de jure en de facto zou overstijgen. We mogen onze Europese zegeningen wel tellen.”
-
Digitale grondrechten en de Staatscommissie
Het digitale tijdperk gaat gepaard met fundamentele maatschappelijke veranderingen in communicatie en gedrag. Onze grondrechten moeten daarom niet zozeer techniekneutraal worden geherformuleerd, maar veeleer opnieuw worden doordacht in hun betekenis voor de burger in een veranderde maatschappelijke context, zo betoogt Bert-Jaap Koops, hoogleraar Regulering van Technologie. De Staatscommissie Grondwet deed enige tijd geleden enkele aanbevelingen over ‘grondrechten in het digitale tijdperk’. Bert-Jaap Koops analyseerde deze aanbevelingen.
-
Algoritmes en grondrechten
De opkomst van algoritme-gedreven technologieën als Big Data, Internet of Things en Kunstmatige Intelligentie levert een breed scala aan nieuwe grondrechtelijke uitdagingen op. Deze technologieën hebben bijvoorbeeld effect op de keuzes die we maken en daarmee op onze persoonlijke autonomie, en ingebouwde vooroordelen in algoritmes kunnen leiden tot ongelijke behandeling. De Universiteit Utrecht biedt een actueel en systematisch overzicht van grondrechtelijke knelpunten in relatie tot een van de meest urgente maatschappelijke uitdagingen van dit moment.