Inzicht #1: Jouw democratisch kompas
Lessen die we kunnen trekken uit het experimenteren met nieuwe vormen van lokale democratie
Omdat er in toenemende mate sprake is van een participatiesamenleving, is het de wens van veel bestuurders om burgers meer bij besluitvorming te betrekken. Zeker op lokaal niveau, waar bestuurders en ambtenaren direct in verbinding staan met inwoners van dorpen of steden, is de vernieuwing van de democratie een belangrijk aandachtsgebied. In dit inzicht zoeken wij de waarden die achter de lokale democratie schuilgaan. Jornt van Zuylen heeft in de afgelopen tijd onderzoek gedaan naar experimenten met lokale democratie en deelt zijn bevindingen met ons. Laurens de Graaf geeft vanuit zijn functie als burgemeester van Lopik én lector aan de Hogeschool Utrecht daar een praktijkvisie op.
-
Totaaloverzicht van de experimenten per deelthemaVerder lezen op de website van Democratic Challenge
-
Van challenge naar change: experimenteren in de lokale democratieDownload hier de zoekwaaier
-
Hoe democratisch is jouw gemeente?Doe de test op de website van Democratic Challenge!
-
Democratische spellen over waarden en kwaliteitenSpeel de spellen op de website van Democratic Challenge!
De lokale democratie moet gezien worden als een meervoudig proces. Besluitvorming gaat niet alleen maar over wat er in de raadzaal gebeurt, het gaat juist op lokaal niveau ook om wat zich in de samenleving afspeelt. In een goede lokale democratie moet een evenwicht worden gevonden tussen de representatieve en de participatieve democratie. De vormgeving van de lokale samenleving en het karakter van een gemeente moet daarbij bepalen wat dat evenwicht is. Maatwerk leidt tot goede en passende besluitvorming: een gemeente als Súdwest-Fryslân heeft immers niet dezelfde organisatorische processen nodig als de stad Amsterdam.
‘Een democratie is als een tandem. Wie bestuurt wie? Wie zit er voorop en wie achterop? Is dat de gemeente of juist de gemeenschap? Moet je af en toe niet even stilstaan en wie trekt er, als dat nodig is, aan de bel? Democratie gaat om samenwerking. Samenwerking op een tandem symboliseert de vraag wat voor democratie we willen zijn.’
Cases
-
Welke waarden deelt Nederland?
In politieke debatten en het debat rond democratische waarden is het belangrijk om te weten aan welke waarden de bevolking waarde hecht. Om deze reden heeft het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) een onderzoek verricht op basis van volksenquêtes waarin wordt geanalyseerd welke waarden door Nederland gedeeld worden. Via deze waarden kan bekeken worden in hoeverre er in Nederland ook echt een democratische civil culture ofwel volkscultuur heerst en of de prodemocratische waarden wel daadwerkelijk bijdragen aan een democratische cultuur.
-
#ikverfris vernieuwt lokale democratie
#ikverfris of voluit #ikverfrisdelokaledemocratie is een landelijk initiatief van Hein Albeda, deelnemer aan de Democratic Challenge. Dit initiatief heeft als doel raadsleden en bestuurders ertoe te zetten burgers meer te betrekken bij hun werkzaamheden en is ontstaan vanuit een onvrede onder een deel van de bevolking die een zekere afstand voelt tot het openbaar bestuur en daar iets aan wil veranderen. Om deze doelstelling te behalen zijn er een tiental beloftes opgesteld. Dit zijn de beloftes die de gemeenteraadsleden zouden moeten nakomen om een voortvarende lokale democratie tot stand te brengen.
-
Raadswerk is maatwerk
Voordat je een lokaal referendum of een G1000 begint of burgers een buurtbegroting laat maken, ga je als raad eerst in gesprek met je inwoners over hoe je eigen lokale democratie eruit ziet. Maak als het ware eerst een ‘foto van de democratie’ van jouw gemeente. Aan de hand van een dergelijke beschrijving kunnen raadsleden vervolgens vaststellen op welke wijze burgers het beste betrokken kunnen worden. Dit blijkt uit het rapport ‘Raadswerk is Maatwerk’ dat is opgesteld onder leiding van Laurens de Graaf en Linze Schaap van de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur in opdracht van Raadslid.Nu.